مـاریـه همسـر پیـامبـرصلی الله علیه وآله مــادر ابـراهیــم
پیامبر گرامی اسلام(ص) در سال ششم هجری تصمیم گرفتند رسالت جهانی خویش را اعلام کنند و همه مردم مناطق مختلف جهان را به اسلام دعوت نمایند، و لذا گروهی از مسلمانان را به عنوان نماینده به سوی حاکمان و پادشاهان آن روز جهان اعزام فرمودند و به هر یک نامه ای نوشته و آنان را به اسلام دعوت کردند و اعلام کردند که اگر مسلمان بشوید سالم مانده و بر حکومت خود ابقاء خواهید شد مضون همه نامه ها تقریبا همین بود.
در همین راستا حاطب بن ابی بلتعه به سوی مصر حرکت کرد تا نامه پیامبر(ص) را به مقوقس حاکم اسکندریه تسلیم نماید. او نامه پیامبر را گرفت و پس از خواندن نامه، آن را در جایگاهی از عاج قرار داد و بر آن مهر زد و به کنیز خود داد تا از آن محاظفت نماید. سپس با احترام به نامه پیامبر(ص) جواب داد که: «ما می دانستیم پیامبری باقی مانده و فرستاده ات را گرامی داشتیم» مقوقس همراه آن نامه دو کنیز برای پیامبراکرم(ص) هدیه فرستاد که یکی ماریه قبطیه بود و دیگری خواهر وی به نام «سیرین» و غلامی نیز به نام جریح را مأمور کرد که خدمتگزار آنان باشد. حاکم اسکندریه هر چند با ادب و احترام جواب پیامبر را داد و با احترام تمام فرستاده پیامبر(ص) را باز گرداند ولی اسلام را نپذیرفت.
ماریه از حفن از منطقه ایضنا بود. وی گرچه غیر مسلمان ولی از اهل کتاب بود از این رو پیامبر هدیه مقوقس را پذیرفت.
در خلوت دوست
مقدمه
صبح گاه سیزدهم رجب، مساجد جامع بسیاری از شهرهای ایران اسلامی، شاهد حضور عاشقان شیفته ای است که به قصد اقامتی سه روزه، در این مکان مقدس حضور می یابند و به دور ازدنیا و جلوه های دل فریب آن، در سفری از خانه خویش به خانه دوست شرکت جُسته و به راز و نیازِ با خدای بی نیازِ بنده نواز می پردازند.
اعتکاف، سنّت نیکوی دیرپایی است که از پیامبران به یادگار مانده و تا امروز ادامه یافته است. این برنامه معنوی، هر ساله مشتاقان و طرفداران بیش تری می یابد؛ عبادتی که در خلوتِ انسان با پروردگار مهربان شکل می گیرد و دل های شیفتگان حضرتش را جلا می بخشد.
معنای اعتکاف
«اعتکاف» از واژه عَکَفَ گرفته شده و به معنای توقّف در مکانی و ماندن در آن مکان است. این واژه در اصطلاح، به معنای ماندن و توقف سه روزه و بیش تر از آن درمسجد جامع، به قصد بندگی و راز و نیاز با خالق بی همتاست و به کسی که چنین عمل عبادی را انجام می دهد، «مُعتَکِف» گویند.
فلسفه اعتکاف
اسلام، دینِ انزوا و گوشه گیری نیست و حتی با آن به مخالفت پرداخته است، ولی از آن جا که دست و پا زدن در مسائل مادّی و مشاغل روزمره و معاشرت با غفلت زدگان جامه، تمایل به دنیا و تجمل گرایی را در انسان افزایش می دهد و گاه آدمی را از یاد حق و روی کردن به حقیقت و توجه به امور معنوی بازداشته و به خود مشغول می کند، در اسلام برنامه ای داوطلبانه برای برطرف ساختن این آفت روحی تدارک دیده شده که «اعتکاف» نام دارد.
اعتکاف، فرصتِ ارتباط
تعریف اعتکاف از دیدگاه امام خمینی رحمه الله
«وَهُوَ اللَّبَثُ فِی المَسجِدِ بِقَصدِ التَعّبُدِ بِهِ وَلا یعتَبَرُ فِیه ضَمُّ قَصدِ عِبادَةٍ اُخری خارِجَةً عَنهُ وَ اِن کانَ هُو الاَحوِط؛ اعتکاف، ماندن در مسجد به نیت عبادت است و قصد عبادت دیگر، در آن معتبر نیست. اگر چه احتیاط مستحب، نیت عبادتی دیگر، در کنار اصل ماندن است».
همه تعریف ها رو می تونیم در این جمله خلاصه کنیم: «اعتکاف، به معنای اقامت گزیدن در جایی است، به گونه ای که فرد معتکف، خود را محبوس و ملتزم به آن مکان بداند و این التزام، از اهمیت و عظمت آن موضع است»
بـــرای بـــــعــد از اعـــــتـــکــافـــ
عالم ربانی آیت الله شیخ محمد حسین اصفهانی فقیهی برجسته و حکیمی متبحر، با تواضعی بسیار، از هم درس خود آیت الله میرزا جواد آقا ملکی تبریزی که از شاگردان استاد بزرگ مرحوم ملاحسینقلی همدانی بوده، دستورالعمل اخلاقی درخواست می کند؛ میرزا جواد آقای ملکی تبریزی در پاسخ به ایشان نامه ای می نگارد که نظر شما را به گزیده ای از این نامه جلب می کنیم:
نیم نگاهی به اعتکاف
مقدمه:
هر سال قافله ای در شهر و دیار ما راه می افتد و عده ای را با خود همسفر می کند تا به درگاه حضرت ذوالجلال رساند؛ پیوندها را برقرار و رابطه ها را نزدیک تر کند و سیلی از نور و رحمت را به جامعه سرازیر نماید. این قافله، قافله اهل اعتکاف است. اعتکاف چیست و معتکفان کیانند و در پی چه هستند؟ این نوشته، برآن است که شما را با این سنت گرانبهای اسلامی و فضای ملکوتی حاکم بر آن، آشنا نماید.
مفهوم شناسی
اعتکاف در لغت: در کتاب مفردات چنین آمده است: عکف، العکوف: روی آوردن بر چیزی و ثبات بر آن، همراه بزرگداشت و تعظیم آن.1
معنای اصطلاحی: توقف سه روز یا بیشتر در مسجد، به قصد عبادت یا قربت با شرایط مخصوص.2
اعتکاف در قـرآن
دســـتـاوردها و آثـــار اعتــکاف
اعتکاف مجمع برکات و محل نزول عنایات الهی است و عنایت خداوند به معتکف فراوان و گسترده است. در ادامه به برخی از آثار و دستاوردهای اعتکاف می پردازیم.
*انس به تنهایی
هر فرد به ناچار مراحلی در پیش دارد که برخی از آن ها بسیار سخت است. از جملة آن تنهایی قبر و قیامت است. در آن لحظات درد تنهایی فشار عجیبی بر انسان وارد می کند و احساس تنهایی و وحشت خود نوعی عذاب الهی محسوب می شود.
اعتکاف، انسان را با تنهایی آشنا و مأنوس می کند. شب اول قبر شروع تنهایی انسان است که در روایات و ادعیه به سختی این مرحله اشاره شده است.1 انسان در اعتکاف می تواند به این نتیجه برسد که می تواند در تنهایی با أنس با خداوند ساعات خوشی داشته باشد. حتی در قبر هم می تواند با خدا رفیق باشد و احساس تنهایی نکند. انسان با تمرین اعتکاف می آموزد چگونه از ساعات خلوتش استفاده کند و در می یابد که در سفرها و تنهایی ها، چه کسی را به عنوان رفیق انتخاب کند تا همیشه همراهش باشد.
*آشتی با خود و خدا
زندگی امام جواد علیه السلام الگویی برای جوانان
زندگی امام جواد علیه السلام هم الگوست. امام جواد علیه السلام-امامی با آن همه مقامات، با آن همه عظمت - در بیست و پنج سالگی از دنیا رفت. این نیست که ما بگوییم؛ تاریخ می گوید؛ تاریخی که غیر شیعه آن را نوشته است. آن بزرگوار، در دوران جوانی و خردسالی و نوجوانی، در چشم مأمون و در چشم همه، عظمتی پیدا کرد. اینها چیزهای خیلی مهمی است؛ اینها می تواند برای ما الگو باشد.
گفت و شنود مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از جوانان به مناسبت هفته ی جوان، 7 / 2 / 1377
